Sỏi thận: Triệu chứng, nguyên nhân và yếu tố làm phát triển sỏi thận

Tổng quan

Sỏi thận (còn gọi là sỏi niệu) là những chất lắng đọng cứng làm từ khoáng chất và muối hình thành bên trong thận của bạn.

Chế độ ăn uống, trọng lượng cơ thể dư thừa, một số điều kiện y tế, một số chất bổ sung và thuốc là một trong nhiều nguyên nhân gây ra sỏi thận. Sỏi thận có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào trong đường tiết niệu của bạn – từ thận đến bàng quang. Thông thường, sỏi hình thành khi nước tiểu cô đặc, cho phép các khoáng chất kết tinh và dính lại với nhau.

Sỏi thận đi ra ngoài có thể khá đau, nhưng sỏi thường không gây tổn thương vĩnh viễn nếu chúng được phát hiện kịp thời. Tùy thuộc vào tình huống của bạn, bạn có thể không cần gì hơn là uống thuốc giảm đau và uống nhiều nước để tống sỏi thận ra ngoài. Trong các trường hợp khác – ví dụ, nếu sỏi bị kẹt trong đường tiết niệu, có liên quan đến nhiễm trùng tiết niệu hoặc gây biến chứng – có thể cần phải phẫu thuật.

Bác sĩ có thể đề nghị điều trị dự phòng để giảm nguy cơ sỏi thận tái phát nếu bạn có nhiều nguy cơ phát triển lại chúng.

Triệu chứng

Sỏi thận thường không gây ra triệu chứng cho đến khi nó di chuyển trong thận hoặc đi vào một trong các niệu quản. Niệu quản là ống nối thận và bàng quang.

Nếu sỏi thận bị mắc kẹt trong niệu quản, nó có thể chặn dòng nước tiểu và khiến thận sưng lên và niệu quản co thắt, có thể rất đau. Tại thời điểm đó, bạn có thể gặp các triệu chứng sau:

• Đau dữ dội, dữ dội ở bên hông và lưng, dưới xương sườn
• Cơn đau lan xuống vùng bụng dưới và háng
• Cơn đau xuất hiện theo từng đợt và dao động về cường độ
• Đau hoặc cảm giác nóng rát khi đi tiểu

Các dấu hiệu và triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Nước tiểu màu hồng, đỏ hoặc nâu
• Nước tiểu đục hoặc có mùi hôi
• Nhu cầu đi tiểu dai dẳng, đi tiểu thường xuyên hơn bình thường hoặc đi tiểu với số lượng ít
• Buồn nôn và ói mửa
• Sốt và ớn lạnh nếu có nhiễm trùng

Cơn đau do sỏi thận có thể thay đổi – chẳng hạn như chuyển sang một vị trí khác hoặc tăng cường độ – khi viên sỏi di chuyển qua đường tiết niệu của bạn.

>>> Xem thêm: Chạy thận là gì? tìm hiểu quy trình chạy thận chi tiết nhất

Khi nào đi khám bác sĩ

Bạn cần đến ngay cơ sở y tế nếu như cơ thể có một trong những triệu chứng sau và lập đi lại thường xuyên:

• Đau dữ dội đến mức bạn không thể ngồi yên hoặc tìm một tư thế thoải mái
• Đau kèm theo buồn nôn và nôn
• Đau kèm theo sốt và ớn lạnh
• Máu trong nước tiểu của bạn
• Khó đi tiểu

Nguyên nhân 

Sỏi thận thường không có nguyên nhân rõ ràng, duy nhất, mặc dù một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ của bạn.

Sỏi thận hình thành khi nước tiểu của bạn chứa nhiều chất tạo tinh thể – chẳng hạn như canxi, oxalat và axit uric – hơn lượng chất lỏng trong nước tiểu có thể pha loãng. Đồng thời, nước tiểu của bạn có thể thiếu chất ngăn các tinh thể kết dính lại với nhau, tạo môi trường lý tưởng cho sỏi thận hình thành.

Các loại sỏi thận

Biết loại sỏi thận bạn có giúp xác định nguyên nhân của nó và có thể đưa ra manh mối về cách giảm nguy cơ mắc thêm sỏi thận. Nếu có thể, hãy cố gắng giữ lại viên sỏi thận nếu bạn vượt qua được để mang đến bác sĩ phân tích.

Các loại sỏi thận bao gồm:

• Sỏi canxi: Hầu hết sỏi thận là sỏi canxi, thường ở dạng canxi oxalat. Oxalate là một chất được tạo ra hàng ngày bởi gan của bạn hoặc được hấp thụ từ chế độ ăn uống của bạn. Một số loại trái cây và rau quả, cũng như các loại hạt và sô cô la, có hàm lượng oxalate cao.

Các yếu tố chế độ ăn uống, liều cao vitamin D, phẫu thuật cắt bỏ ruột và một số rối loạn chuyển hóa có thể làm tăng nồng độ canxi hoặc oxalat trong nước tiểu.

Sỏi canxi cũng có thể xảy ra ở dạng canxi photphat. Loại sỏi này phổ biến hơn trong các tình trạng trao đổi chất, chẳng hạn như nhiễm toan ống thận. Nó cũng có thể liên quan đến một số loại thuốc dùng để điều trị chứng đau nửa đầu hoặc động kinh, chẳng hạn như topiramate (Topamax, Trokendi XR, Qudexy XR).

• Đá struvite: Sỏi struvite hình thành để đáp ứng với nhiễm trùng đường tiết niệu. Những viên đá này có thể phát triển nhanh chóng và trở nên khá lớn, đôi khi có một vài triệu chứng hoặc ít cảnh báo.
• Sỏi axit uric: Sỏi axit uric có thể hình thành ở những người mất quá nhiều chất lỏng do tiêu chảy mãn tính hoặc kém hấp thu, những người ăn chế độ giàu protein và những người mắc bệnh tiểu đường hoặc hội chứng chuyển hóa. Một số yếu tố di truyền cũng có thể làm tăng nguy cơ bị sỏi axit uric.
• Sỏi cystine: Những viên sỏi này hình thành ở những người mắc chứng rối loạn di truyền gọi là cystin niệu khiến thận bài tiết quá nhiều một loại axit amin cụ thể.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển sỏi thận 

Khi bạn có dấu hiệu sỏi thận, đây là những yếu tố bạn cần lưu ý vì chúng có thể làm tăng nguy cơ triển sỏi thận của bạn:

• Lịch sử gia đình hoặc cá nhân: Nếu ai đó trong gia đình bạn bị sỏi thận, bạn cũng có nhiều khả năng bị sỏi. Nếu bạn đã có một hoặc nhiều viên sỏi thận, bạn sẽ có nhiều nguy cơ phát triển một viên sỏi khác.
• Mất nước: Không uống đủ nước mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận. Những người sống ở vùng khí hậu khô, ấm và những người đổ mồ hôi nhiều có thể có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người khác.
• Một số chế độ ăn kiêng: Ăn một chế độ ăn giàu protein, natri (muối) và đường có thể làm tăng nguy cơ mắc một số loại sỏi thận. Điều này đặc biệt đúng với chế độ ăn nhiều natri. Quá nhiều muối trong chế độ ăn uống của bạn làm tăng lượng canxi mà thận của bạn phải lọc và làm tăng đáng kể nguy cơ sỏi thận.
• Béo phì: Chỉ số khối cơ thể (BMI) cao, kích thước vòng eo lớn và tăng cân có liên quan đến việc tăng nguy cơ sỏi thận.
• Bệnh tiêu hóa và phẫu thuật: Phẫu thuật cắt dạ dày, bệnh viêm ruột hoặc tiêu chảy mãn tính có thể gây ra những thay đổi trong quá trình tiêu hóa ảnh hưởng đến sự hấp thụ canxi và nước của bạn, làm tăng lượng chất tạo sỏi trong nước tiểu.
• Các tình trạng y tế khác như nhiễm toan ống thận, cystin niệu, cường cận giáp và nhiễm trùng đường tiết niệu lặp đi lặp lại cũng có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận.
• Một số chất bổ sung và thuốc, chẳng hạn như vitamin C, thực phẩm bổ sung, thuốc nhuận tràng (khi sử dụng quá mức), thuốc kháng axit dựa trên canxi và một số loại thuốc dùng để điều trị chứng đau nửa đầu hoặc trầm cảm, có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận.

Sỏi thận làm tăng nguy cơ phát triển bệnh thận mãn tính. Nếu bạn đã có một viên sỏi, bạn sẽ có nhiều nguy cơ bị sỏi khác. Những người đã phát triển một viên đá có nguy cơ phát triển một viên đá khác trong vòng 5 đến 7 năm là khoảng 50%. Bạn nên nhanh chóng đến cơ sở y tế để kiểm tra để kịp thời có phác đồ điều trị phù hợp

Mọi thắc mắc về sức khỏe hoặc đặt lịch khám, khách hàng vui lòng liên hệ trực tiếp vào số hotline 028 7101 1115 hoặc nhắn tin về fanpage của Phòng khám để được hỗ trợ.

Tải và đặt lịch online trên ứng dụng DROH để có cơ hội nhận được các mã giảm giá phí khám tại các Bệnh viện đầu ngành: Ung Bướu, Nhi đồng 2, Hồng Đức, bệnh viện Bỏ túi DrOH,…Ngoài ra quý khách cũng có thể tận dụng ứng dụng DROH để chat miễn phí cùng Bác sĩ, video call để tư vấn hơn về bệnh lý thường gặp ngay tại nhà, quản lý hồ sơ khám chữa bệnh trực tuyến linh hoạt, và thanh toán viện phí/toa thuốc online dễ dàng.

PHÒNG KHÁM BỆNH VIỆN QUỐC TẾ DR.KHOA

Website: https://drkhoa.com/

Hotline: 028 7101 1115

Thời gian làm việc: 7:00 – 20:30 trong tuần

Địa chỉ: 116 Gò Dầu, phường Tân Quý, quận Tân Phú, TP. HCM

Fanpage: Dr.Khoa International Community Hospital